Tết miền Nam mang đậm bản sắc văn hóa phương Nam với không khí rộn ràng, sắc mai vàng rực rỡ và những phong tục đặc trưng như gói bánh tét, chưng mâm ngũ quả “cầu sung dừa đủ xài”. Khác biệt với miền Bắc thanh lịch hay miền Trung trầm lắng, Tết ở miền Nam là sự kết hợp giữa phóng khoáng, ấm áp và tinh thần sum họp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn khám phá trọn vẹn nét đẹp Tết miền Nam từ phong tục, ẩm thực đến không gian lễ hội đặc sắc.
1. Các hoạt động ngày Tết miền Nam
Tết ở miền Nam là dịp để gia đình sum họp, không khí tràn ngập sắc xuân, tiếng cười và những nghi lễ truyền thống. Người dân tất bật dọn dẹp nhà cửa, đi chợ hoa, gói bánh tét, chưng mai vàng, chuẩn bị mâm ngũ quả,…
1.1. Chưng hoa mai vàng
Hoa mai gắn bó với làng quê từ thuở khai hoang, dựng nước – rễ mai cắm sâu vào đất khô cằn, vẫn sống kiên cường như con người Việt bám đất giữ quê. Mỗi nhánh mai nở vàng rực trong nhà là lời tri ân tổ tiên, là tình cảm biết ơn ông bà, cha mẹ. Màu vàng tươi của hoa còn mang ý nghĩa xua đuổi điều xui rủi, đón tài lộc về nhà. Vì thế, chưng mai ngày Tết vừa là một phong tục vừa mang ý nghĩa rằng năm mới sẽ tốt lành, bình an và hạnh phúc viên mãn.
Người lớn dậy sớm đi chợ hoa xuân, dạo quanh từng sạp, từng ghe để chọn một chậu mai ưng ý: dáng đẹp, thân vững, nụ đều, cánh dày. Có nhà chỉ chọn vài cành mai cắm bình, có nhà rinh cả chậu lớn đặt trước hiên. Dù là ít hay nhiều, mai vẫn là “linh hồn” của ngày Tết.
1.2. Bày mâm ngũ quả ngày Tết
Vào dịp Tết, người miền Nam thường dành nhiều tâm huyết để bày mâm ngũ quả thật đẹp và ý nghĩa trên bàn thờ. Mâm quả truyền thống thường có mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài và sung, hợp thành câu chúc “Cầu sung vừa đủ xài” mong một năm no đủ, đủ đầy. Nhiều gia đình còn thêm ba trái thơm đặt làm chân đế, biểu tượng cho sự vững vàng, bền chặt.
hông chỉ đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, hòa quyện triết lý ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ cùng lòng biết ơn tổ tiên và mong ước một năm mới bình an, thuận hòa. Khác với miền Bắc, người miền Nam không bày chuối trên mâm ngũ quả vì âm thanh gần giống từ “chúi”, mang ý xui xẻo, thể hiện sự tinh tế trong tập tục và niềm tin về phong thủy.
Người miền Nam thường chưng mâm ngũ quả ngày Tết
=> Tìm hiểu nguồn gốc Tết là gì và các phong tục:
- Khám phá những phong tục ngày Tết cổ truyền của Việt Nam
- 15 hoạt động ngày Tết đầy ý nghĩa, đậm bản sắc Việt
1.3. Nấu bánh tét truyền thống
Hình ảnh Tết miền Nam mà thiếu đòn bánh tét thì thấy như thiếu mất một phần hương vị quê nhà. Người xưa quan niệm: ăn bánh tét là để nhớ về người đã khuất, cảm ơn đất trời đã cho mùa màng bội thu, gia đình sum vầy, no đủ. Bánh tét được gói bằng lớp lá chuối xanh dày, bên trong là nếp dẻo, nhân đậu vàng, thịt ba chỉ. Lá bọc ngoài như mẹ ôm con, giữ ấm, giữ thương; nếp và đậu tượng trưng cho màu xanh đồng ruộng, cho ước mơ an cư lạc nghiệp.
1.4. Dọn nhà trước Tết
Từ khoảng 23 tháng Chạp trở đi, không khí Tết bắt đầu rõ rệt trong từng nhà tất bật dọn dẹp, trang trí nhà cửa. Người ta tin rằng việc dọn nhà là để tống cựu nghênh tân – tiễn đi những điều không may của năm cũ, mở đường cho điều tốt lành đến. Tủ bàn được lau chùi sạch sẽ, rèm cửa, ga giường thay mới, bàn thờ tổ tiên được chăm chút cẩn thận, sẵn sàng cho một khởi đầu mới. Không chỉ là công việc thường ngày, dọn dẹp nhà cửa trước Tết còn là dịp để cả gia đình cùng nhau san sẻ, chuyện trò và gắn kết.
1.5. Đi chợ hoa xuân
Chợ hoa ngày Tết là hình ảnh Tết miền Nam quen thuộc, không thể thiếu trong nét văn hóa Việt mỗi khi xuân về. Chợ hoa là nơi trao đổi mua bán hoa, cây cảnh và đồ trang trí, và là không gian tràn đầy sức sống, mang hơi thở rộn ràng của mùa xuân đến từng ngõ phố. Từ ngày 23 tháng Chạp, chợ hoa bắt đầu đông vui hẳn lên, người người nô nức kéo về lựa chọn những cành hoa tươi tắn nhất, chuẩn bị mang sắc xuân rực rỡ vào tổ ấm của mình.
1.6. Cúng tất niên
Người miền Nam luôn xem bữa tiệc tất niên chiều 30 Tết như khoảnh khắc thiêng liêng nhất trong năm. Đây là lúc cả gia đình sum họp, quây quần bên mâm cơm đầy ắp, cùng nhau chia sẻ câu chuyện của năm cũ và gửi gắm những mong ước tốt đẹp cho năm mới. Tiệc tất niên không chỉ đánh dấu sự kết thúc một năm với biết bao niềm vui, thử thách mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên, gắn bó bền chặt giữa các thế hệ trong nhà. Theo quan niệm xưa, gia đình nào càng đông đủ các thế hệ cùng dự tiệc, càng chứng tỏ “phúc lộc đề đa”, nghĩa là phúc phần dồi dào, may mắn luôn ngập tràn.
Trên mâm cúng Tất niên tết miền Nam, nhiều gia đình thường bày thêm giỏ quà Tết có rượu vang để tăng thêm phần sang trọng, hiện đại. Cũng như là có thể giúp các món ăn thêm phần trọn vẹn, tăng hương vị.
=> Xem chi tiết:
- Cách trang trí bàn thờ ngày Tết phong thủy, đón xuân an lành
- Top 10 mẫu cắm hoa ngày Tết bàn thờ đẹp, ý nghĩa, đơn giản
1.7. Chúc Tết
Đi chúc Tết là một phong tục truyền thống không thể thiếu trong ngày đầu năm mới của người miền Nam. Đây là dịp mọi người tụ tập, thăm hỏi, gửi trao những lời chúc may mắn, an khang đến người thân, bạn bè và hàng xóm láng giềng. Qua đó, thể hiện lòng biết ơn, tôn trọng và gắn kết tình cảm giữa các thế hệ.
Người trẻ thường chúc Tết những người lớn tuổi như ông bà, cha mẹ để bày tỏ sự kính trọng và mong muốn một năm mới bình an, thịnh vượng cho gia đình. Phong tục này diễn ra từ những ngày cuối năm cũ kéo dài sang đầu năm mới, tạo nên không khí ấm áp, vui tươi đầy hy vọng cho một năm mới trọn vẹn.
1.8. Lì xì
Vào những ngày đầu xuân, phong tục lì xì trở thành một trong những khoảnh khắc ngọt ngào và đong đầy ý nghĩa trong dịp Tết của người miền Nam. Khi giao thừa điểm, người lớn trong nhà thường trao những bao lì xì đỏ tươi. Bên trong là những tờ tiền nhỏ, kín đáo như một lời chúc may mắn, sức khỏe và học hành tấn tới trong năm mới. Trẻ em khi nhận được lì xì vui mừng và cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm của ông bà, cha mẹ. Đáp lại, các cháu thường chúc Tết lại ông bà và người thân để lấy may cả năm.
Phong tục lì xì không chỉ gói gọn trong ngày mùng 1 mà có thể kéo dài suốt 3 ngày Tết, thậm chí đến mùng 9, mùng 10.
=> Tham khảo thêm: Lì xì là gì? Nguồn gốc, ý nghĩa phong tục lì xì ngày Tết
1.9. Đi chùa
Ngay sau thời khắc giao thừa, nhiều gia đình cùng nhau đến chùa để thắp hương, dâng lễ, thành tâm cầu cho một năm mới bình an, khỏe mạnh và thuận buồm xuôi gió. Khói hương nghi ngút, tiếng chuông chùa ngân vang tạo nên không gian thanh tịnh giữa những ngày xuân rộn ràng.
Bên cạnh lễ bái, nhiều người còn hái lộc xuân – một nhành non mang ý nghĩa cầu chúc may mắn đầu năm, hoặc xin chữ ông đồ để lấy hên và mong trí tuệ, đức hạnh được khai mở. Dù đời sống ngày càng hiện đại, nhưng phong tục đi chùa đầu năm vẫn được người miền Nam gìn giữ như một cách để lắng lòng, tìm về sự bình yên và kết nối với cội nguồn văn hóa của dân tộc.
1.10. Bày mâm bánh mứt
Mỗi khi có khách đến nhà, chỉ cần một ấm trà nóng, vài ba loại mứt ngọt thanh là đủ để bắt đầu câu chuyện đầu năm rôm rả, ấm áp. Trong mâm bánh mứt Tết của người miền Nam, không thể thiếu mứt dừa – loại mứt mang đậm hương vị của vùng đất phương Nam trù phú. Từng sợi mứt dừa mềm dẻo, trắng tinh hoặc được nhuộm màu tự nhiên từ lá dứa, củ dền, khoai lang tím… vừa đẹp mắt vừa mang ý nghĩa may mắn, hạnh phúc.
Ngoài mứt dừa, người miền Nam còn chuộng các loại mứt như mứt gừng cay ấm, mứt bưởi thơm dịu, mứt cà chua chua ngọt, ô mai mơ hay mứt hạt sen bùi bùi,… Mỗi loại mứt mang một hương vị riêng, nhưng tựu trung lại là sự sum họp, sẻ chia và lời chúc ngọt ngào cho một năm mới thịnh vượng, an vui.
=> Đừng bỏ qua: Tết cần chuẩn bị những gì?
2. Các trò chơi ngày Tết miền Nam
Trong không khí vui tươi ngày xuân, người miền Nam thường tổ chức nhiều trò chơi dân gian, giải trí mang đậm bản sắc văn hóa cộng đồng.
2.1. Chơi loto
Lô tô ngày Tết ở miền Nam từ lâu đã trở thành món “đặc sản” không thể thiếu, nhất là trong các phiên chợ xuân hay hội làng. Trò chơi này giống như bingo, mỗi người chơi được phát một bảng số, người quản trò quay lồng và đọc số bằng chất giọng dí dỏm, vui nhộn khiến cả khán phòng cười nghiêng ngả. Trò chơi vừa mang tính may rủi, vừa tạo không khí rôm rả, thu hút cả người lớn lẫn trẻ nhỏ tham gia.
2.2. Bầu cua cá cọp
Trong tiếng cười nói rôm rả của các buổi họp mặt gia đình ngày Tết, người miền Nam thường quây quần bên bàn chơi bầu cua cá cọp, Một trò chơi dân gian vừa mang tính giải trí vừa tạo nên không khí xuân sôi động, gắn kết mọi người. Tấm bảng in hình sáu con linh vật quen thuộc: bầu, cua, cá, cọp, gà, nai cùng ba viên xúc xắc được lắc trong chiếc bát nhỏ, tạo nên cảm giác hồi hộp, hào hứng chờ đợi kết quả.
Dù có nguồn gốc xa xưa từ Trung Quốc, bầu cua cá cọp khi du nhập vào miền Nam đã nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu của Tết Việt. Trò chơi này mang ý nghĩa may mắn đầu năm và là dịp để cả gia đình, hàng xóm sum vầy bên nhau, cùng chia sẻ tiếng cười, niềm vui và những khoảnh khắc ấm áp của mùa xuân sum họp.
2.3. Chọi gà
Mỗi dịp Tết đến xuân về, tiếng reo hò từ những sân đá gà ở miền Nam lại rộn ràng vang lên như một phần không thể thiếu trong không khí lễ hội đầu năm. Người miền Bắc gọi là chọi gà, còn với người miền Nam, đó là “đá gà” – một thú chơi dân gian vừa mang tính giải trí, vừa thể hiện tinh thần thượng võ và sự khéo léo trong việc chăm sóc, huấn luyện gà chiến.
Người chơi phải dày công tuyển chọn, nuôi nấng và rèn luyện những “chiến kê” từ các vùng đất nổi tiếng như Cao Lãnh, Hóc Môn, Cần Đước hay Trà Vinh. Mỗi con gà ra trận là một niềm tự hào, là kết tinh của kinh nghiệm, đam mê và cả niềm vui xuân lan tỏa từ làng quê đến phố thị.
2.4. Kéo co
Kéo co hay còn gọi là kéo dây, là một trò chơi dân gian quen thuộc thường xuất hiện trong những ngày Tết hoặc dịp lễ hội ở miền Nam. Bộ môn này đề cao tinh thần đồng đội và sức mạnh tập thể. Mỗi trận kéo co là một màn tranh tài sôi nổi, vui nhộn, mang đến tiếng cười và sự gắn kết cho tất cả mọi người, từ người chơi đến người cổ vũ. Trò chơi dân dã này dù trải qua nhiều thế hệ vẫn luôn được gìn giữ như một phần ký ức tuổi thơ và văn hóa cộng đồng.
=> Tham khảo thêm:
- Văn hóa phong tục đặc trưng riêng nổi bật của Tết miền Bắc
- Những nét đặc trưng trong phong tục Tết miền Trung
3. Tết miền Nam có món ăn gì?
Trên mâm cơm ngày Tết miền Nam, từng món ăn như một mảnh ghép ký ức. Màu vàng của bánh tét chuối, hương thơm của nồi thịt kho trứng, sắc xanh của lá dong… tất cả quyện vào nhau tạo nên một bức tranh mùa xuân đầy hương vị.
- Bánh tét: Món bánh truyền thống không thể thiếu, gói bằng lá chuối, nhân mặn (thịt mỡ, đậu xanh) hoặc ngọt (chuối). Tượng trưng cho sự đoàn tụ, no ấm.
- Thịt kho hột vịt (kho nước dừa): Ba rọi kho trứng trong nước dừa ngọt béo, ăn kèm cơm trắng và dưa giá. Món ăn mang ý nghĩa sung túc, đầy đủ quanh năm.
- Canh khổ qua nhồi thịt: Vị đắng nhẹ của khổ qua tượng trưng cho mọi nỗi vất vả trong năm cũ sẽ qua đi, đón năm mới suôn sẻ, tốt đẹp.
- Gà luộc hoặc gà bó xôi: Gà vàng óng dùng để cúng tổ tiên, sau đó cùng cả nhà thưởng thức. Tượng trưng cho sự khởi đầu may mắn.
- Lạp xưởng/; Lạp xưởng chiên hoặc nướng lên thơm lừng, đỏ au – biểu tượng cho tài lộc, thường ăn kèm cơm trắng hoặc bánh tét.
- Nem chua, chả lụa: Món khai vị hoặc đãi khách, ngon miệng và tiện lợi. Chả lụa còn được dùng để dâng cúng tổ tiên ngày đầu năm.
- Tôm rim nước mắm: Tôm đỏ au rim mặn ngọt, gợi hình ảnh lưng tôm cong như nụ cười đầu năm, mang ý nghĩa vui vẻ, may mắn.
- Dưa món, dưa giá: Món ăn kèm giúp chống ngán khi ăn thịt mỡ, bánh tét. Dưa món giòn đậm đà, dưa giá thanh mát – không thể thiếu trong mâm cơm Tết.
=> Xem thêm:
- Tổng hợp 30+ món ăn ngày Tết cổ truyền không thể thiếu
- Top 20 món ăn ngày Tết miền Bắc đặc trưng, thơm ngon
- 20+ món ăn ngày Tết miền Trung không thể thiếu dịp xuân về
4. Những kiêng kỵ trong ngày Tết miền Nam
Tết là dịp đầu năm mới, mang nhiều ý nghĩa linh thiêng và cầu mong sự may mắn, tài lộc. Người miền Nam luôn chú ý đến những điều kiêng kỵ để tránh xui xẻo, giữ cho gia đình yên ấm và sung túc.
4.1. Không quét nhà ngày Tết
Theo quan niệm dân gian, việc quét nhà vào ngày Mùng 1 Tết được xem là hành động “quét đi” tài lộc, vận may, khiến của cải khó tụ, tài chính cả năm chật vật, làm ra bao nhiêu cũng dễ tiêu tán hoặc thất thoát.
Người xưa tin rằng, khi hốt rác và đổ ra ngoài vào ngày đầu năm, chẳng khác nào đuổi Thần Tài ra khỏi nhà. Bởi thế, vào ngày Mùng 1, thay vì quét dọn như thường lệ, người ta thường chỉ gom rác gọn vào một chỗ, chờ sang ngày hôm sau mới dọn sạch, giữ lại vượng khí đầu năm cho gia đình.
4.2. Làm vỡ vật dụng
Từ xa xưa, ông bà ta đã tin rằng làm vỡ đồ dùng trong nhà như gương, bát đĩa, ấm chén,.. vào ngày Tết là điều không may, cần tránh trong những ngày đầu năm. Theo quan niệm dân gian, việc đổ vỡ vào dịp đầu năm là dấu hiệu chẳng lành, tượng trưng cho sự chia cắt, rạn nứt trong các mối quan hệ và có thể kéo theo những chuyện buồn phiền, thất thoát về tiền bạc.
Vì vậy, trong những ngày đầu năm mới, mọi người thường cẩn thận hơn trong sinh hoạt, tránh làm rơi vỡ vật dụng với mong muốn giữ gìn sự êm ấm, hòa thuận trong gia đình, đồng thời cầu mong một năm mới bình an, thuận lợi và đủ đầy.
4.3. Không để thùng gạo trống
Gạo là lương thực chính trong đời sống người Việt, tượng trưng cho sự no đủ và sung túc. Vào những ngày đầu năm, người miền Nam rất kiêng để thùng gạo trống, vì họ tin rằng điều này báo hiệu sự thiếu thốn, đói kém cho cả năm. Mâm cơm ngày Tết luôn đầy đủ gạo, thể hiện ước mong một năm đủ đầy, no ấm, không thiếu thốn. Vì thế, dù bận rộn, các gia đình luôn chuẩn bị đầy đủ lương thực để đảm bảo tài lộc luôn dồi dào.
4.4. Tránh vay nợ đầu năm
Ngày đầu năm, người miền Nam kiêng kỵ việc vay mượn hay đòi nợ vì sợ sẽ mang đến vận rủi cho bản thân và gia đình. Việc này được coi là biểu tượng của sự không may, làm cho tiền bạc, tài sản dễ bị thất thoát. Đầu năm, người ta mong muốn bắt đầu với sự thanh thản, an nhiên, không phải lo nghĩ về những chuyện tiền bạc, công nợ. Đây cũng là dịp để mọi người làm mới lại các mối quan hệ, xây dựng những khởi đầu tích cực, tốt lành hơn.
4.5. Không khóc ngày Tết
Ngày Tết là thời gian vui vẻ, sum họp và hy vọng. Người miền Nam kiêng khóc, buồn bã trong những ngày này vì tin rằng nó sẽ mang lại vận xui, mất may mắn trong suốt cả năm. Nét đẹp của Tết chính là niềm vui và sự an lành, vì vậy mọi người cố gắng giữ tinh thần lạc quan, tươi vui, dù có gặp khó khăn cũng không để tâm trạng tiêu cực ảnh hưởng đến không khí đón năm mới. Việc giữ cho tâm hồn vui vẻ, bình an là cách để đón nhận nhiều điều tốt đẹp trong tương lai.
Một số hình ảnh Tết miền Nam
Dưới đây là một số hình ảnh tái hiện không khí Tết miền Nam rực rỡ và ấm áp. Từ sắc vàng mai nở đến phiên chợ Tết nhộn nhịp, tất cả đều gợi lên nét xuân đặc trưng của phương Nam.
Mang đậm dấu ấn văn hóa sông nước, Tết miền Nam nổi bật với những phong tục truyền thống đặc sắc. Không khí Tết nơi đây luôn tràn ngập niềm vui và tiếng cười, khiến mỗi khoảnh khắc sum họp trở nên ấm áp và đáng nhớ hơn bao giờ hết. Chính những điều mộc mạc ấy đã làm nên một cái Tết thật ý nghĩa, gắn kết tình thân và lưu giữ giá trị truyền thống qua từng thế hệ.
Để chọn được những món quà ý nghĩa, phù hợp với tinh thần phóng khoáng và ấm áp của người miền Nam, bạn có thể tham khảo các hộp quà Tết sang trọng, đa dạng phong cách tại Mua Quà Tết.
=> Có thể bạn quan tâm:
- Tết 2026 vào ngày nào? Xem lịch chi tiết và chuẩn bị đón xuân
- [Giải đáp] 2026 là năm con gì? Mệnh gì? Hợp tuổi nào?
- Còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết 2026?
Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Muaquatet.vn. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sáng tạo nội dung, đặc biệt là các sản phẩm quà Tết, chị Hiền không chỉ mang đến sự tinh tế trong từng bài viết mà còn truyền tải giá trị văn hóa truyền thống và sự trân quý trong từng món quà.
