Trải qua bao mùa bão lũ, người miền Trung vẫn giữ được nếp Tết truyền thống, gọn ghẽ và ấm cúng. Cái Tết nơi đây không quá cầu kỳ, nhưng mỗi món ăn, mỗi phong tục đều chứa đựng sự tôn trọng với ông bà, tổ tiên và tình cảm gắn kết bền chặt giữa các thế hệ. Đó chính là vẻ đẹp kiên cường và sâu sắc của Tết miền Trung.
1. Nét đặc trưng của ngày Tết miền Trung
Tết miền Trung mang đậm nét giao thoa giữa hai miền Bắc – Nam, vừa giữ gìn phong tục truyền thống, vừa giản dị, ấm cúng và tiết chế trong lễ nghi. Dù thời tiết khắc nghiệt hơn, người dân nơi đây vẫn chuẩn bị Tết chu đáo với mâm cỗ cúng tổ tiên, bánh tét, dưa món và những lời chúc chân thành đầu năm.
1.1. Cúng ông công, ông táo
Trước thềm Tết Nguyên đán, ngày 23 tháng Chạp là lúc người miền Trung thực hiện lễ cúng ông Công, ông Táo, tiễn Táo quân về trời. Lễ cúng gồm có cá chép sống hoặc vàng mã, bên cạnh mâm cơm truyền thống với bánh chưng, bánh tét. Nghi lễ mang ý nghĩa sâu sắc, giúp gia đình gửi gắm những ước nguyện, lời chúc bình an và may mắn cho năm mới đang đến gần.
1.2. Sắc hoa đa dạng
Tết Nguyên Đán miền Trung gắn liền với sắc vàng rực rỡ của hoa mai, loài hoa mang dấu ấn riêng biệt của vùng đất này. Mặc dù hoa mai miền Trung nhỏ nhắn hơn so với miền Nam, nhưng màu vàng tươi sáng lại tạo nên không gian ấm cúng, thân mật và tràn đầy sức sống. Ngoài mai, người miền Trung cũng “chơi” các loài hoa khác như cúc vàng, vạn thọ, những biểu tượng của sự trường thọ và tài lộc, thể hiện những lời chúc tốt đẹp dành cho gia đình trong năm mới.
Phong tục trang trí hoa Tết của người miền Trung luôn đơn giản và gần gũi. Họ ưu tiên chọn những loài hoa dễ trồng, dễ chăm sóc, hài hòa với ngôi nhà và không gian sống, thể hiện lối sống tiết kiệm mà tinh tế.
1.3. Đi chợ Tết trước đêm 30
Không khí các chợ Tết ở miền Trung chính là một trong những điều khiến Tết trở nên thật đặc biệt và sống động. Những ngày sát Tết, các khu chợ trở nên đông đúc, nhộn nhịp hơn bao giờ hết khi người dân nô nức đến mua sắm. Âm thanh tiếng rao hàng, tiếng cười nói râm ran hòa quyện cùng mùi thơm của hoa và thức ăn tạo nên bức tranh Tết đầy sức sống và gần gũi.
Tại đây, các gian hàng bày bán hoa mai, quất cảnh, hoa cúc và những giỏ quà Tết, bánh mứt truyền thống thu hút mọi ánh nhìn. Người miền Trung thường tranh thủ mua sắm đầy đủ vật dụng cần thiết để chuẩn bị cho những ngày Tết sum vầy, đồng thời cảm nhận trọn vẹn không khí tươi vui, ấm áp của ngày đầu năm mới.
=> Đừng bỏ qua: Danh sách những thứ cần chuẩn bị trước Tết Âm Lịch đầy đủ
1.4. Mâm ngũ quả miền Trung
Mâm ngũ quả trong dịp Tết Nguyên Đán của người miền Trung có nét dung dị, không cầu kỳ mà vẫn trọn vẹn ý nghĩa truyền thống. Do đặc thù khí hậu khắc nghiệt, các loại trái cây được lựa chọn chủ yếu là những loại quả đặc trưng của địa phương như thanh long, dưa hấu, đào, táo, lê.
Dù vậy, mâm ngũ quả vẫn giữ nguyên tinh thần phong thủy quan trọng, tượng trưng cho “Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh”, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và lời chúc một năm mới an khang thịnh vượng. Chính sự giản đơn và chân thật này đã làm nên sức hấp dẫn riêng, góp phần làm nên nét đẹp văn hóa độc đáo trong phong tục Tết miền Trung.
=> Xem chi tiết:
- Cách trang trí bàn thờ ngày Tết phong thủy, đón xuân an lành
- Top 10 mẫu cắm hoa ngày Tết bàn thờ đẹp, ý nghĩa, đơn giản
1.5. Mâm cỗ Tết miền Trung
Nhìn vào mâm cỗ ngày Tết miền Trung, ta dễ dàng cảm nhận được sự giản đơn nhưng sâu sắc trong phong tục truyền thống của vùng đất nắng gió này. Mâm cỗ thường bao gồm những món ăn đậm đà hương vị quê hương như cơm trắng, cá kho, gà luộc, chả ram, canh bún và các loại rau sống tươi mát.
Đặc biệt, người miền Trung giữ một nguyên tắc thiêng liêng khi nấu cỗ cúng là: dù đã nêm nếm gia vị nhưng không bao giờ nếm thử, để dành phần tinh túy ấy cho tổ tiên thưởng thức trước, thể hiện lòng thành kính sâu sắc.
=> Xem ngay: 20+ món ăn ngày Tết miền Trung không thể thiếu dịp xuân về
1.6. Nấu bánh tét
Bánh tét với hình dáng tròn dài đặc trưng, là biểu tượng ẩm thực không thể thiếu trong Tết Nguyên đán miền Trung, khác biệt rõ nét so với bánh chưng vuông vức của miền Bắc. Bánh được làm từ gạo nếp thơm, đậu xanh, thịt mỡ và được gói trong lá chuối, phản ánh sự hòa quyện giữa thiên nhiên và bàn tay con người. Quá trình chuẩn bị bánh tét cũng là lúc các thành viên trong gia đình cùng chung tay, vun đắp yêu thương và cùng nhau gửi gắm những lời chúc tốt đẹp nhất cho năm mới an lành, thịnh vượng.
1.7. Tiệc tất niên
Tất niên là dịp đoàn tụ đầy ấm áp, nơi mỗi gia đình miền Trung cùng nhau nhìn lại một năm đã qua và đón chờ năm mới sắp đến. Bắt đầu từ khoảng rằm tháng Chạp, nhà nhà đều rục rịch chuẩn bị mâm cơm tất niên với đầy đủ bánh tét, gà luộc, canh rau, chả ram,… như một lời tri ân năm cũ và cầu mong điều tốt lành cho năm mới.
Không khí tất niên lúc nào cũng rộn ràng, đầm ấm. Người già thì kể chuyện xưa, người trẻ rôm rả chuyện học hành, công việc. Chính những khoảnh khắc bình dị đó đã làm nên sự đặc trưng Tết miền Trung thấm đượm nghĩa tình và lòng biết ơn.
=> Xem thêm:
- Tổng hợp 30+ món ăn ngày Tết cổ truyền không thể thiếu
- Top 20 món ăn ngày Tết miền Bắc đặc trưng, thơm ngon
- 15+ món ăn ngày Tết miền Nam thơm ngon, đặc sắc nhất
1.8. Chúc Tết – Mừng tuổi – Đi lễ đầu năm
Phong tục lì xì là một trong những nét văn hóa đặc sắc của Tết miền Trung, thể hiện sự gắn kết yêu thương giữa các thế hệ. Những phong bao đỏ tươi được trao gửi với những lời chúc sức khỏe, học hành tiến bộ dành cho trẻ nhỏ, đồng thời con cháu cũng lì xì lại ông bà, cha mẹ như một lời chúc phúc an lành, thịnh vượng.
Cùng với đó, đi chùa cầu an đầu năm là hoạt động không thể thiếu, nơi mọi người gửi gắm mong ước về một năm mới bình an, may mắn. Không khí lễ hội dân gian đặc sắc với các trò chơi truyền thống như hát bài chòi, đua thuyền cũng góp phần làm Tết miền Trung thêm phần sống động và giàu bản sắc.
=> Tìm hiểu chi tiết về phong tục lì xì ngày Tết
2. Các lễ hội đặc trưng dịp Tết ở miền Trung
Dịp Tết, miền Trung rộn ràng với nhiều lễ hội truyền thống như lễ hội đua thuyền, hội bài chòi hay lễ hội Cầu Ngư, phản ánh đậm nét văn hóa vùng ven biển. Những lễ hội này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp gắn kết cộng đồng và bảo tồn giá trị di sản địa phương. Trong đó có 3 lễ hội lớn gồm:
2.1. Lễ hội Cầu Ngư
Cầu Ngư là một lễ hội dân gian truyền thống đặc sắc của cư dân vùng ven biển miền Trung như Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên,… Được tổ chức vào dịp đầu năm mới, thường vào tháng Giêng hoặc tháng Hai Âm lịch, nhằm cầu cho một mùa đánh bắt thuận lợi, mưa thuận gió hòa, tôm cá đầy khoang và bình an cho ngư dân mỗi chuyến ra khơi.
Lễ hội gắn liền với tín ngưỡng thờ cá Ông (cá voi) – vị thần biển linh thiêng luôn che chở thuyền bè giữa sóng gió đại dương. Đối với người dân miền Trung, Lễ hội Cầu Ngư vừa là hoạt động tâm linh đầu xuân vừa là dịp quan trọng để gắn kết cộng đồng, tôn vinh truyền thống nghề biển và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
2.2. Hội vật làng Sình
Giữa lòng cố đô Huế thơ mộng, Hội vật làng Sình là một trong những lễ hội đầu xuân độc đáo và tiêu biểu nhất của miền Trung. Được tổ chức vào mùng 10 tháng Giêng âm lịch tại làng Lại Ân (Phú Mậu, Phú Vang), hội vật không chỉ là sân chơi rèn luyện sức khỏe mà còn là nơi bảo tồn tinh thần thượng võ và đạo đức truyền thống của người Việt. Trong không khí tưng bừng trống hội, tiếng reo hò cổ vũ, những màn so tài quyết liệt trên sới vật đã trở thành dấu ấn văn hóa riêng biệt, góp phần làm nên hồn Tết của đất cố đô và của cả vùng Trung Bộ.
2.3. Lễ hội Đống Đa
Hình ảnh Tết miền Trung còn độc đáo bằng cách thể hiện lòng tri ân và niềm tự hào dân tộc qua những lễ hội truyền thống đậm chất sử thi và văn hóa bản địa. Trong số đó, Lễ hội Đống Đa Tây Sơn là minh chứng sống động cho tinh thần yêu nước và đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Được tổ chức vào mùng 4, mùng 5 Tết tại Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai) – một vùng đất võ oai hùng. Lễ hội nhằm tưởng niệm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa và công lao của anh hùng Quang Trung Nguyễn Huệ.
Chính nhờ tinh thần hội nhập cùng truyền thống này đã giúp người miền Trung giữ được ngọn lửa lịch sử giữa dòng chảy hiện đại, làm cho ngày Tết không chỉ là thời khắc của gia đình mà còn là khoảnh khắc kết nối cộng đồng, bồi đắp tâm hồn yêu nước cho thế hệ mai sau.
=> Tìm hiểu nguồn gốc Tết là gì và các phong tục:
- Khám phá những phong tục ngày Tết cổ truyền của Việt Nam
- 15 hoạt động ngày Tết đầy ý nghĩa, đậm bản sắc Việt
3. Những điều kiêng kỵ trong Tết miền Trung
Với đời sống gắn bó sâu sắc cùng văn hóa dân gian và tín ngưỡng truyền thống, người miền Trung rất coi trọng những điều kiêng kỵ đầu năm. Những điều “không nên làm” trong ngày Tết được xem là cách gìn giữ vận may, tránh xui rủi và mang lại sự hanh thông cho cả năm sau đó.
- Kiêng ăn tôm và cá mè ngày Tết: Dù là vùng biển, người miền Trung vẫn kiêng ăn tôm và cá mè đầu năm. Tôm thường được xem là “đi giật lùi”, tượng trưng cho công việc không tiến triển, còn cá mè thì gắn với ý niệm “mè nheo”, “hàm tài”, mang điềm xui và sự lận đận. Chính vì thế, nhiều gia đình tránh hoàn toàn hai loại thực phẩm này trong mâm cơm Tết.
- Kiêng ăn mực và trứng vịt lộn đầu năm: “Đen như mực” là quan niệm đã ăn sâu vào tiềm thức người miền Trung. Ăn mực vào ngày Tết bị xem là mang theo sự đen đủi, rủi ro cho cả năm. Trứng vịt lộn và thịt vịt cũng bị kiêng vì tượng trưng cho điều không lành, có thể khiến công việc, học hành gặp trắc trở.
- Kiêng mặc đồ trắng suốt tháng Giêng: Màu trắng được xem là màu tang tóc, nên người miền Trung đặc biệt tránh mặc đồ trắng, nhất là trong dịp Tết và cả tháng Giêng. Họ tin rằng màu trắng đầu năm có thể “dẫn vía xấu”, làm cho gia đình không được may mắn, sức khỏe kém và vận hạn kéo dài.
- Kiêng đi chúc Tết khi đang mang thai hoặc đang chịu tang: Với niềm tin về “vía người”, người miền Trung tránh để phụ nữ mang thai hoặc người đang có tang đi chúc Tết vì cho rằng có thể mang đến điềm xui cho gia chủ. Thay vào đó, việc này sẽ được thực hiện sau khi qua thời gian kiêng kỵ nhất định, hoặc chỉ trong phạm vi gia đình.
- Kiêng quét nhà, đổ rác vào mùng Một: Dù có thể dọn dẹp trước Tết rất kỹ, nhưng từ sáng mùng Một, người miền Trung tuyệt đối không quét nhà hay đổ rác ra ngoài. Họ tin rằng hành động này sẽ “hất lộc, vứt tài” ra khỏi nhà, khiến cả năm làm ăn không suôn sẻ.
- Kiêng cúng giao thừa trong nhà: Theo phong tục, lễ tiễn và đón quan hành khiển – những vị thần cai quản năm mới phải được thực hiện ngoài sân. Người miền Trung tin rằng nếu làm lễ trong nhà, thần linh sẽ không “ghé ngang”, có thể khiến gia đạo cả năm thiếu may mắn, bị lỡ lộc đầu năm.
4. Tết miền Trung khác gì với miền Bắc, Nam?
Mỗi vùng đất đón Tết một cách khác nhau. Nếu miền Bắc chuộng truyền thống, miền Nam sôi động thì Tết cổ truyền miền Trung lại ấm áp trong sự dung dị.
| Đặc điểm | Miền Bắc | Miền Trung | Miền Nam |
| Mâm ngũ quả | Bày theo ngũ hành (chuối, bưởi, cam, quất, hồng xiêm) | Kết hợp giữa Bắc và Nam (chuối, bưởi, mãng cầu, xoài, quất…) | “Cầu sung vừa đủ xài” (mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài) |
| Trang trí ngày Tết | Ưa chuộng hoa đào, tượng trưng cho may mắn, xua đuổi điều xấu | Ưa chuộng hoa mai vàng, biểu tượng của sự thanh cao, may mắn | Cũng chọn hoa mai, kết hợp thêm các vật trang trí màu sắc tươi sáng |
| Phong tục – Du xuân | Xông đất kỹ lưỡng, “Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy” | Xông đất – mở hàng, đi chùa đầu năm, viếng mộ tổ tiên | Ít chú trọng xông đất, thường du lịch đầu năm, sum họp vui chơi |
| Khí hậu – Trang phục | Lạnh, mặc ấm (áo len, áo dạ…) | Ấm nóng hơn, có thể mặc gọn nhẹ, thoáng mát | Nóng, mặc quần áo thoải mái, nhiều màu sắc |
| Món ăn Tết tiêu biểu | Bánh chưng, giò mỡ, thịt đông, dưa hành, canh măng… | Bánh tét, nem chua, chả bò, thịt ngâm mắm – chú trọng món có thể dự trữ lâu | Bánh tét, thịt kho tàu, dưa món, canh khổ qua, mứt dừa, mứt me… |
| Quà tặng Tết phổ biến | Bánh chưng, rượu nếp, chả giò, giỏ quà Tết chỉn chu, mộc mạc | Bánh tét, mắm, trái cây sấy, hạt, quà nhỏ gọn nhưng đậm vị Tết | Mứt Tết ngọt, hộp quà sang trọng – hiện đại, nhấn mạnh đến hình thức và màu sắc bắt mắt |
=> Tham khảo thêm:
- Tổng hợp các phong tục đặc trưng ngày Tết miền Nam
- Văn hóa phong tục đặc trưng riêng nổi bật của Tết miền Bắc
5. Các câu hỏi thường gặp về Tết miền Trung
5.1. Phong tục dựng cây nêu ở miền Trung diễn ra vào ngày nào?
Phong tục dựng cây nêu thường được tiến hành vào ngày 23 tháng Chạp hoặc ngày cuối cùng của năm âm lịch, tùy theo từng địa phương. Cây nêu được dựng nhằm xua đuổi tà ma, giữ cho gia đình bình an trong dịp Tết.
5.2. Người miền Trung thường đón giao thừa như thế nào?
Ở miền Trung, người dân đón giao thừa bằng việc thắp hương tổ tiên tại nhà, sau đó thường đi chùa cầu an, đi viếng mộ tổ tiên để tưởng nhớ và cầu mong một năm mới bình an, may mắn. Sau đó, họ mới đi chúc Tết người thân, bạn bè.
5.3. Bánh tét miền Trung khác miền Nam ra sao?
Bánh tét miền Trung thường có hương vị đậm đà, kết hợp giữa ngọt, mặn, chua tùy theo vùng, với nhân có thể là thịt, đậu hoặc nếp ngâm. Cách gói và nêm nếm cũng mang đặc trưng riêng, thường đơn giản và gần gũi với vùng quê. Trong khi đó, bánh tét miền Nam thường ngọt hơn, nhân chủ yếu là đậu xanh và thịt, thường có thêm lớp mỡ hành hoặc nước cốt dừa làm tăng vị béo, ngon, phù hợp với khẩu vị miền Nam.
6. Một số hình ảnh Tết miền Trung
Dưới đây là những hình ảnh chân thực ghi lại không khí Tết miền Trung với sắc đỏ vàng rực rỡ, mâm cỗ tươm tất và lễ hội dân gian đặc sắc. Mỗi khoảnh khắc đều phản ánh tinh thần đầm ấm, kiên cường và đầy nghĩa tình của người dân miền Trung trong những ngày đầu xuân.
Trên dải đất khắc nghiệt từng oằn mình vì bão lũ, người dân vẫn đón Tết bằng sự kiên cường, bằng những nồi bánh tét quây quần bên nhau, những mâm cỗ đầy đủ trong khả năng có thể, và bằng tình cảm chân thành dành cho gia đình, xóm làng. Chính sự mộc mạc, bình dị ấy lại làm nên một nét Tết đặc trưng rất riêng của miền Trung, không ồn ào, không xa hoa, nhưng luôn khiến người ta nhớ mãi.
Để chuẩn bị quà Tết mang đậm hương vị và tinh thần miền Trung, bạn có thể tham khảo Mua Quà Tết – chuyên cung cấp các mẫu quà Tết đẹp, sang trọng, hiện đại để biếu tặng người thân, gia đình, bạn bè, đối tác hay sếp, thầy cô.
=> Có thể bạn quan tâm:
- Tết 2026 vào ngày nào? Xem lịch chi tiết và chuẩn bị đón xuân
- [Giải đáp] 2026 là năm con gì? Mệnh gì? Hợp tuổi nào?
- Còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết 2026?
Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Muaquatet.vn. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sáng tạo nội dung, đặc biệt là các sản phẩm quà Tết, chị Hiền không chỉ mang đến sự tinh tế trong từng bài viết mà còn truyền tải giá trị văn hóa truyền thống và sự trân quý trong từng món quà.
